Më 27 janar, ne përkujtojmë ditëlindjen e një prej personaliteteve më të rëndësishme të kinematografisë shqiptare, regjisoren Xhanfize Keko. E lindur në vitin 1928 në Gjirokastër, Keko ka lënë një trashëgimi të paharrueshme në artin filmik shqiptar, me një karrierë që zgjati mbi tri dekada.
Pas përfundimit të studimeve në Leningrad, Xhanfize Keko filloi punën e saj në Kinostudio “Shqipëria e Re” si montazhiere. Ajo shpejt u bë e njohur për talentin dhe dedikimin e saj, dhe në vitin 1970, realizoi filmin e saj të parë si regjisore, “Mësonjëtorja”. Ky film hapi rrugën për një karrierë të suksesshme dhe të frytshme, duke e vendosur Keko në frontin e kinematografisë kombëtare.
Gjatë karrierës së saj, Xhanfize Keko realizoi më shumë se 25 filma, duke përfshirë disa prej filmave më të dashur dhe të vlerësuar nga publiku shqiptar. Filma si “Beni Ecën Vetë”, “Tomka dhe Shokët e Tij”, “Lulëkuqet mbi Mure” dhe “Taulanti kërkon një motër” janë vetëm disa nga veprat që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në memorien kolektive.
Puna e Xhanfize Kekos nuk u vlerësua vetëm brenda kufijve të Shqipërisë. Filmat e saj morën pjesë në festivale ndërkombëtare dhe fituan çmime të rëndësishme, duke përfshirë çmime në Festivalin e Filmit për Fëmijë dhe të Rinj në Giffoni. Kjo e bëri Kekon një ambasadore të vërtetë të kulturës dhe kinematografisë shqiptare në skenën botërore.
Puna e palodhur e Xhanfize Kekos me fëmijët ishte një testament i pasionit dhe përkushtimit të saj të thellë për t’i sjellë në jetë historitë më të bukura dhe më frymëzuese për brezat e rinj. Me një ndjeshmëri të jashtëzakonshme dhe një aftësi unike për të kuptuar botën e pafajshme dhe të pastër të fëmijëve, ajo krijoi filma që jo vetëm që edukonin dhe argëtonin, por edhe i linin një trashëgimi të çmuar kinematografisë shqiptare. Xhanfize Keko ndërtoi urëra ndërmjet imagjinatës së fëmijëve dhe realitetit, duke bërë që kinemaja të bëhej një vend ku ëndrrat bëheshin të prekshme dhe ku çdo fëmijë mund të shihte veten. Falë përkushtimit të saj të pashtershëm dhe dashurisë së madhe për artin dhe fëmijët, emri i saj do të mbetet përjetësisht i lidhur me vlerat dhe bukurinë e kinematografisë shqiptare.
Xhanfize Keko ndërroi jetë më 2007, por trashëgimia e saj vazhdon të jetojë përmes filmave të saj. Ajo mbetet një burim frymëzimi për regjisorët dhe artistët e rinj shqiptarë dhe një simbol i forcës, pasionit dhe talentit të pashtershëm.
Në këtë ditë të veçantë, le të kujtojmë me nderim dhe mirënjohje kontributin e saj të çmuar në kulturën tonë kombëtare.